TÜRKİYE’DE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve KENTLER

Türkiye’de iklim değişikliği ve kentlerle ilgili birçok çalışma yürütülmektedir. İşte bu konuda yapılan bazı önemli çalışmalar: 2024-2030 İklim Değişikliği Azaltım ve Uyum Strateji ve Eylem Planları: 2024-2030 dönemini kapsayan bu planlar, Türkiye’nin iklim değişikliği azaltım ve uyum hedeflerini belirlemektedir.

İklim Değişikliği Azaltım Stratejisi ve Eylem Planı (İDASEP) sektörel ölçekte azaltım stratejilerini ve eylemlerini içerir. Sanayi, enerji, binalar, ulaştırma, tarım, atık yönetimi ve arazi kullanımı gibi alanlarda 49 strateji ve 260 eylem belirlenmiştir.

İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Eylem Planı (İDUSEP) ise iklim değişikliğinin gelecekteki etkilerini analiz eder ve sektörel riskleri ele alır. Tarım, gıda güvenliği, biyolojik çeşitlilik, su yönetimi, turizm, kentleşme, halk sağlığı ve ulaşım gibi alanlarda 40 strateji ve 129 eylem içerir (1).

UNDP İklim Dirençli Kentler için İklim Değişikliğine Uyum Strateji ve Eylem Planları: UNDP, Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği iş birliğiyle, iklim değişikliğinin etkilerine karşı toplumsal direnci artırmak ve eşitsizliklerle mücadele etmek amacıyla çalışmaktadır. İklim değişikliği küresel bir kriz olsa da etkileri yoğun olarak yerelde gözlenmektedir (2).

İklim Değişikliği Başkanlığı’nın Çalışmaları: Ulusal, yerel ve sektörel iklim değişikliğine uyum ihtiyaçlarını belirlemek ve eylem planlarını izlemek gibi görevleri üstlenmektedir. Ayrıca iklim değişikliği etkilerini belirlemek için modelleme ve risk değerlendirmesi çalışmaları yapmaktadır (3).

Kaynak linkleri:

(1) 2024-2030 İklim Değişikliği Azaltım ve Uyum Strateji ve Eylem Planları Yayınlandı (iklim.gov.tr)

(2) https://www.undp.org/tr/turkiye/news/iklim-direncli-kentler-icin-iklim-degisikligine-uyum-strateji-ve-eylem-planlari-hazirlaniyor

(3) https://iklim.gov.tr/bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi-i-33

ANKARA’DA KENTLEŞME SÜRECİ ve KENT İKLİMİ 

Ankara’da hızla devam eden kentleşme sürecinin kente getirdiği yapısal yükün yanında açık yeşil alanların yetersiz kalması ile kente taşınan rüzgâr hızının azalması ve buna bağlı olarak sıcaklığın artması sonucu değişen iklimsel koşulların yaşamsal faaliyetler üzerinde oluşturduğu baskıları ortaya koymak ve yaşam koşullarını iyileştiren yaklaşımlar geliştirmek Ankara için üzerinde durulması gereken öncelikli bir konudur (Çiçek ve Doğan, 2005). 

Ankara, Türkiye’nin başkenti ve önemli bir kentleşme süreci yaşamış bir şehirdir. İklim değişikliği, kentlerin ekosistemi, yaşayanları, ekonomisi, fiziki çevresi ve altyapısı üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu bağlamda, Ankara’nın iklim direncini artırmak için kentsel planlama ve politika stratejileri önemlidir.

Ankara’nın iklim dirençli inşası için, hem azaltım hem de adaptasyon politikalarının dikkate alınması gerekmektedir. Bu, kentin gelecekteki iklim tehlikelerine karşı daha hazırlıklı olmasını sağlayacak önemli bir yaklaşımdır.

İlerisoy ve Başgül (2019) tarafından yapılan araştırmaya göre; Ankara’da 2010 yılı ve sonrası dönemde yapı yükseklikleri 200 metreye ulaşmış ve yüksek yapı projelerinin sayıları ve yoğunluğu artmıştır. 1950’lerden günümüze kadar geçen sürece bakıldığında her dönem kente yeni bir yapı katmanı getirmiştir. Kentsel gelişimde değişim ile geçmiş tamamen terk edilmediği gibi, gelecek de tamamen öngörülemez (Madanipour, 1996). Bu nedenle; geçmişin ve bugünün katmanları birikerek kentin morfolojik yapısını oluştururlar ve oluşturmaya devam edeceklerdir. Sürekli artan nüfus, konut gereksinimindeki artış ve yüksek rant değeri nedeni ile Ankara’da da birbirinden farklı yapı katmanlarının bir araya gelerek oluşturduğu morfolojik bir yapı gözlemlenmektedir. Bu karmaşık yapı kent iklimini meze ölçekte, yerel ölçekte ve mikro ölçekte etkilemekte ve dokular içinde özgün iklimsel süreçler oluşturmaktadır.

Kaynaklar

Çiçek. İ. ve Doğan U. 2005. Ankara’da Şehir Isı Adasının İncelenmesi, Coğrafi Bilimleri Dergisi, 3 (1); 57 72.

İlerisoy, Z. Y. ve Başgül, M. 2019. Yapılarda Yükselme ve Başkent Ankara Örnekleri Üzerinden Tarihsel İncelenmesi. Online Journal of  Art and Design, 7(2).

Madanipour, A. 1996. Urban design and dilemmas of space. Environment and planning D: Society and Space, 14 (3), 331-355.